Οι προσφορές ως μέσο επικοιωνίας
Η Κατερίνα Αποστολίδου, για την 4η έκθεση του Open 2001, δημιουργεί ένα έργο in situ επιλέγοντας σα χώρο τη μικρή πλακόστρωτη πλατεία με την κρήνη απέναντι από τον κεντρικό σταθμό με τα βαπορέττα. Το έργο, ένα γλυπτό, με φόρμες από ρητίνες, μεταλλικές λάμες και ελάσματα βασίζεται στην έρευνα της – μορφών και υλικών-των τελευταίων ετών. Από μια ελικοειδή, οφιοειδή μεταλλική λάμα στερεωμένη με οκτώ μεταλλικά πόδια στο πλακόστρωτο, αναρτώνται σε μεταλλικά ελάσματα τέσσερις γλυπτές, ρητινένιες φόρμες που αιωρούνται ελεύθερα.
Το γλυπτό δημιουργεί έναν χώρο και αναπτύσσεται ανάμεσα στα τρεισήμισι μέτρα της στενής πλευράς του, ενώ το μήκος του φτάνει τα επτά και το ύψος του τα τρία μέτρα. Η μεταλλική arabesque άνω επιφάνεια του γλυπτού εισάγει μια έντονη και δυναμική κίνηση στο χώρο. Στο κέντρο κάθε κοιλότητας εκ των τεσσάρων κρεμιούνται οι τέσσερις γλυπτές ρητινένιες φόρμες, προς διαφορετικές διευθύνσεις η κάθε μία, εντείνοντας την αίσθηση της κίνησης μέσα από την ακινησία τους. Οι φόρμες -διπλά στρογγυλεμένα κοίλα αντικείμενα- καταλήγουν και από τις δύο πλευρές σε στόμια. Ανά δύο οι τέσσερις φόρμες είναι όμοιες και ενισχύουν την αίσθηση της εναλλαγής και της συμμετρίας. Οι δύο εξωτερικές αποτελούνται από δύο ανόμοια ενωμένα, πλάτη με πλάτη, στοιχεία. Το ένα, το ψηλότερο, διαθέτει μεγάλη κοιλότητα και μικρό στόμιο, ενώ το σιαμαίο του, μεγαλύτερο σε όγκο, καταλήγει σε επιμηκυμένο στόμιο, που το βάρος του το έλκει προς τη γη. Οι δύο εσωτερικές φόρμες αποτελούνται από δύο πανομοιότυπα συμμετρικά στοιχεία ενωμένα που κρέμονται σε θέση παράλληλη προς το έδαφος.
Η όλη διάταξη προτρέπει το θεατή να περιδιαβεί και να περιεργασθεί τα αιωρούμενα αυτά γλυπτά, τα οποία βρίσκονται περίπου στο ύψος του. Το υλικό των γλυπτών μορφών είναι ρητίνη στο χρώμα του μελιού και του κρασιού. Η ημιδιαφανής χρωματική υφή του υλικού, με τη λεία, κοίλη ογκυρότητα της, μεταλλάσσεται ανάλογα με την επίδραση του φωτός. Στις έντονες ακτίνες του ήλιου ιριδίζει, αποκτώντας πιο ανοιχτόχρωμη, λαμπερή, φωτεινή απόχρωση. Το χρώμα του μελιού και του κρασιού παίζει συνειρμικά με τις πρωτόγονες ή αρχαίες χοές και προσφορές.
Οι φόρμες της Κατερίνας Αποστολίδου θυμίζουν κάτι από τις στρογγυλεμένες “Concretions ” του Jean Arp. Οι φόρμες της θυμίζουν κάτι από τον άνθρωπο. Ξεκινούν από τον άνθρωπο, μιας και μοιάζουν ή κάνουν συνειρμούς με ανθρώπινα όργανα ή μέλη, όπως οι γοφοί, οι γλουτοί, η μήτρα ή ο φαλλός. Η μήτρα που φέρει εντός, προφυλάσσει, περιβάλλει και διατηρεί, ο φαλλός που βρίσκεται σε ετοιμότητα ευεργετικής ροής. Οι φόρμες της καταλήγουν στον άνθρωπο, μιας και εννοιολογικά συντάσσονται με διαδικασίες όπως η προσφορά, η τελετουργία στην υπηρεσία των αναγκών του ανθρώπου. Είναι η αρχετυπική δύναμη της προσφοράς από την αρχαιότητα με απολύτως επίκαιρη διαχρονική διάσταση στη σύγχρονη κοινωνία.
Η έννοια της προσφοράς, όχι τονίζοντας τη μαγική πρακτική προς το θείο και το υπερφυσικό, που έχει ως σκοπό τον προσανατολισμό μιας αποκρυφιστικής δύναμης προς μια καθορισμένη ενέργεια, αλλά μια τελετουργία που συνδέεται με τις διαδικασίες ενσωμάτωσης του ατόμου στην κοινωνία του. Μια τελετουργία που θα μπορούσε να συμβολίζει τη μετάβαση από μια κατάσταση σε μια άλλη, στην πορεία της ζωής του, μια τελετουργία που θα μπορούσε να αποσκοπεί στην εξιλέωση και τον εξαγνισμό και τελικά στην επικοινωνία και τους κώδικες επικοινωνίας του ανθρώπου. Η ελληνίδα καλλιτέχνης διατυπώνει εικαστικά την άποψη ότι η προσαρμογή στις λειτουργίες της επικοινωνίας μέσω της διαμόρφωσης μιας τελετουργίας, της τυποποίησης μιας συμπεριφοράς με συναισθηματικό κίνητρο, μιας πρακτικής προσαρμοσμένης σε μια συλλογική χρήση διατηρεί τη διαχρονικότητά της σε ένα σύγχρονο κοινωνικό γίγνεσθαι.
Στο έργο που δημιούργησε για το Open 2001, με τίτλο “Προσφορές 4”, οι ζωικές, οργανικές φόρμες της επιχειρούν τον επαναπροσδιορισμό του σώματος, την συνένωση-συνύπαρξη του αρσενικού-θηλυκού σε ένα, του κυρτού με το κοίλο, του επιμηκυμένου με το στρογγυλεμένο, αυτού που φέρει εντός του κι αυτού που προορίζεται για την εισχώρηση και τη ροή. Επιχειρεί ακόμα να ανασύρει συνειρμούς σε σχέση με την αρχετυπική έννοια της προσφοράς ως μέσο επικοινωνίας, ακόμη και στη σύγχρονη εποχή όπως και στην αρχαιότητα.
Αυτή η ερμηνεία της γλυπτικής της εγκατάστασης, είναι και η προσωπική της επεξεργασία και η αισθητική και εννοιολογική της διαπραγμάτευση σε σχέση με το φετινό θέμα του Open 2001, που είναι η “Παγκοσμιοποίηση των Πολιτισμών” (Globalisation of Cultures). Στις προθέσεις της είναι η συμμετοχή του κόσμου, έτσι ώστε να περιδιαβαίνει τις φόρμες-προσφορές της μέσα στα πλαίσια μιας επικοινωνίας, καθώς επίσης η σύμπραξη, η αλληλεξάρτηση με τη φύση, όπου ο ήλιος μεταλλάσσει τις φόρμες που ιριδίζουν και η βροχή ενεργοποιεί τις έννοιες του δοχείου και της ροής, που η καλλιτέχνης εισάγει.
Λίνα Τσικούτα – Δεϊμέζη